Loneitu Hriat Tur Puanchhuahna
I. THEIFEIMUNG TICHHETU LANGSAR ZUALTE
A. India ram pum huapa Theifeimung tichhetu lar zualte
1. Rannung:
1) A rah leh a mu khertu pangang (Fruit and Stone borer)
2) A tuihnang dawttu maimawmte, ke pariat nei (Litchi mite)
3) A hnah khawrtu pangang (Leaf folder)
4) A tuihnang dawttu rannung nem leh var (Mealy bug)
2. Natna:
1) A rah tawih (Fruit rot)
2) Vutbuak (Powdery mildew)
3. Hnim: Theifeimung chinna hmuna azirin hnim chi hrang hrang a awm. Hnim hi hlawm thum lian han takah then a ni a, chungte chu: -
(a) Thang leh di (Grasses), (b) Phungladin ( Sedges), (C) Hnahbial leh hlai leh a zam hi (Broad leaved weeds).
B. Mizorama theifeimung tichhetu lar zualte
1. Rannung
1) A pil/hawng eitu pangang
2) A hnah hreuh rangtu pangangte (Leaf miner)
3) A tuihnang dawttu rannung var (Whitefly)
4) A zik khertu pangang (Shoot borer)
5) A kung bul pana a zik atanga thi (Die back)
6) Thlangdar
II. THEIFEIMUNG HMUNA TICHETU THLITHLAI
A. Theifeimung tichhetu rannung a inthlahpun nasat hma leh natna a taidarh hmaa a awm tantirhte hriat nana theifeimung hmun tlawh a thlithlai hi a pawimawh hle a ni. Hemi atan hian loneitute pawh chawhphur a, an theifeimung hmun tlawh a eng ang rannung leh natna nge awm tih thlithlaiin a khat tawkin an huan an tlawh fo tur a ni. Theifeimung eichhetu rannung suata lo ei leh chhawngtu rannung tha leh tangkai an tam loh a, rannung an puna natna a zual dawn chauhin rannung thahna hlo leh natna damdawi kah tur a ni.
B. Kar hnih dan zelah theifeimung huan neitute leh department-a thawk te chuan a huhoin theifeimung tichhetu rannung chu an tlem telh telh nge an pung telh telh tih leh natna chuan zual lam a pan nge a nep tial tial tih te leh eng ang rannung tha nge awm tih hre turin theifeimung hmun chu an thlawh thin tur a ni.
Source
Ziaktu : C. Lalnithanga, APPO
Bu hming : Loneitu Thian (IPM)
Department of Agriculture (Crop Husbandry)
Page 303-305
C. Rannung manna thang hman tangkai
1. Theifeimung kung 5 dan zelah puan ban eng (yellow sticky trap) chu theifeimung zarah thlun tur a ni. Tah chuan rannung te deuh a lo bet anga, eng ang rannung nge tih a hriatchian theih bawk. A tul dan azirin puan ban eng chu a thara thlak tur a ni.
Hetiang deuh bawk hian plastic thleng eng, a chhunglama thil ban hnawih chu theifeimung kung 5 dan zelah theifeimung zarah khai tur a ni a, rannung te deuh a lo tla anga, a bet teuh mai dawn a ni. A tul dan azirin thleng eng chu a thara thlak thin tur a ni.
2. Pheromone thang: Theifeimung eichhetu rannung thenkhat man nan leh eng ang rannung nge awm tih hriat theih nan Theifeimung hmun hectare khata zauah Pheromone thang 5-7, a chuklakin hun tur a ni. A khat tawkin rannung hiptu rimtui bawm (Lure) chu thlak tur a ni
III. THEIFEIMUNG VEN NANA IPM HMAN TURTE
A. Loneitu thiamsa
1. Theifeimung kung bul hnai lei chu a zung chat lo tawkin Nov-Dec chhungin rih phut tur a ni, hei hian leia awm pangang, buhchium leh rannung dang a pho lang anga, nisain a em hlum dawn a ni. Hetianga tih pah hian theifeimung kung bul lam, lei atanga 1ft vel chu polythene in tuam tur a ni a. A tuihnang dawttu rannung var (Mealy bugs) chu theifeimung kungah a lawn thei dawn lo a ni. Lei leh phut zawh veleh theifeimung bul hual velin Neem cake phul tur a ni a, kung khatah 4kg phul a tawk a ni.
2. A remchan phawt chuan tumli tum nga chu theifeimung kung hual vela lei chu rih phut nawn tur a ni.
B. Hmanraw dang hman
1. May leh October-ah maimawmte (mite) in a tihchhiat a tang leh a zik chu sahthlak a hal ral vek tur a ni.
2. A zik thi leh vutbuak natna laka ven nan a zik, a tang leh a zar Sahthlakna lai leh a bul vel chu Copper oxychloride leh tui chawhpawlhin zut vek a ni.
C. Rannungtha leh tangkai
1. Humhalh:
Theifeimung huanah rannung tha leh tangkai tak tak a awma, chung te rem mai loh nan humhalh tur a ni- e.g. Maimawm, Khuavanglamdar, sumnius renardi, Chrysoperla lacciperla.
D. Neem rah/mu densawm tui:
Neem rah/mu densawm tui, 5ml leh tui 1 litre chawhpawlh in theifeimung chu a eichhetu rannung laka ven nan kah tur a ni.
E. Rannung thahna hlo leh natna damdawi kah:
1. Maimawmte suat nan Dicofol @3ml leh tui 1 litre chawhpawlha kah tur a ni. A awm loh chuan Dimethoate 30EC @ 2ml leh tui 1 litre chawhpawlh kah tur a ni a, ni 10 dan zelah a tul dan angin kah nawn tur a ni.
2. Theifeimung kung leh a zar chu pangangin a kher thin a, a kua chu tihfai hnuah Dichlorvos-ah lapua chiah a, a kuaah chuan hnawh a, hlum sawh bana char phui tur a ni.
3. Rannung dang a rah khertu pangang leh a hnah hreuh rangtu suat nan Quinalphos emaw Carbaryl emaw 2gm leh tui 1 litre chawhpawlh kah tur ani.
4. Vutbuak natna ven nan Weltable Sulphur @ 2gm leh tui 1 litre chawhpawlh kah tur ani. A awm loh chuan Dinocap (0. I %) kah tur a ni.